آشنایی با هلیکوپترهای آمریکایی:قسمت هفتم:AH-1Z Viper

خدمت نیروی زمینی خود،یعنی AH-64D Apache Longbow برابری کند.این هلیکوپتر 2 موتوره که Zulu Cobra نیز نامیده میشود،بر اساس هلیکوپتر تهاجمی AH-1W SuperCobra ساخت Bell طراحی و ساخته شده است و دلیل آن نیز کارایی و توانایی بسیار بالا و شگفت انگیز و موفقیت چشم گیر نسل های قبلی این هلیکوپتر همچون AH-1W SuperCobra است که USMC را بر آن داشت تا این هلیوپتر را تا بعد از سال 2020 همچنان در خدمت خود داشته باشد.

چهره کلی AH-1Z شبیه به Bell-249 است که در اصل همان AH-1s با 4 پره Bell-412 بود.این هلیکوپتر در نمایشگاه هوایی Farnborough سال 1980 با نام Cobra II شرکت کرد.Cobra II مجهز به موشکهای هوا به زمین AGM-114 Hellfire و سیستم هدفیابی جدید و موتورهای بهبود یافته بود.بعدها Cobra 2000 معرفی شد که از موتور T700 کمپانی آمریکایی General Electric و پروانه 4 پره بهره می برد.USMC از این طرح بسیار خشنود بود اما بودجه کافی در آن زمان موجود نبود.در سال 1993 کمپانی Bell هلیکوپتر جدیدی بر گرفته از AH-1W SuperCobra برای برنامه هلیکوپتر تهاجمی انگلستان به نام CobraVenom معرفی کرد. CobraVenom دارای کابین دیجیتال پیشرفته بود و می توانست موشکهای TOW و AGM-114 Hellfire و موشک های انگلیسی Brimstone را شلیک نماید.با این حال این طرح در رقابت با AH-64D Apache Longbow که در انگلیس با نام AgustaWestland Apache تولید میشوند شکست خورد.

در سال 1996 سپاه تفنگداران نیروی دریایی آمریکا برنامه بروز رسانی H-1 را با امضا قراردادی با کمپانی موفق Bell اغاز کرد تا 180 فروند AH-1W SuperCobra را به AH-1Z Viper و 100 فروند UH-1N Twin Huey را به UH-1Y Venom بروز رسانی کند.این برنامه باعث تولید هلیکوپترهای تهاجمی و کمک رسانی جدید و پیشرفته میشد که از قطعه ها و توانایی های مشابه و پیشرفته تر مشابه استفاده می کردند که همچنین باعث کاهش قیمت نگهداری و عملیاتی کردن آنها نیز می گردید.AH-1Z و UH-1Y هر دو از دم،
موتور،پروانه،ایونیک(سیستم های الکترونیکی هوایی)،نرم افزار،کنترل کننده ها و نمایشگرهای مشابه استفاده می کنند که 84% قطعه های آنها شبیه به هم است.برنامه بروز رسانی از سال 1996 تا سال 2003 به دلیل پژوهش ها به کندی ادامه داشت.رادار موج میلیمتری AN/APG-78 Longbow ساخت دو کمپانی بزرگ آمریکایی Lockheed Martin و Northrop Grumman در AH-1Z نیز نصب شده است که بر پایه رادار استفاده شده در AH-64D Apache Longbow می باشد.این رادار در نوک بال و یا برجک نصب میشود و ميتواند به صورت خودكار جستجو،هدفيابی،طبقه بندی و اولويت گذاری هدف های ثابت و متحرک را انجام دهد.این رادار دارای بردی بیش از 8 کیلومتر برد برای هدف های متحرک و بیش از 4 کیلومتر برای هدف های ثابت است.سیستم Longbow می تواند آشكار سازی هر چیز كه چه در حال حركت باشد يا چه در حالت ايستا بدون اينكه ديده شود و عملیات شناسایی طبقه بندی و اولویت بندی بیش از 256 هدف زمینی را تمام خودکار و در تمام شرایط آب و هوایی و پیچیدگی محیط نبرد انجام دهد.

در فوریه 2008 سپاه تفنگداران نیروی دریایی آمریکا 40 فروند AH-1Z جدید سفارش داد اما به جای بروز رسانی AH-1W های قبلی برای آنها بدنه جدید در نظر گرفت. در سپتامبر همان سال نیز سفارش 46 فروند با بدنه جدید را داد که تعداد کل را به 226 فروند رساند.
در سال 2010 نیز سپاه تفنگداران نیروی دریایی آمریکا 189 فروند دیگر AH-1Z را سفارش داد که 58 فروند دارای بدنه جدید بودند.از تولید دوباره بدنه انتظار می رفت تا 10000 ساعت به عمر بدنه AH-1Z اضافه کند.تحویل این هلیکوپتر ها تا سال 2019 ادامه خواهد داشت.

AH-1Z در ماه می 2005 پرواز آزمایشی در دریا را با فرود بر روی شناور تهاجمی آبی-خاکی (USS Bataan (LHD-5 به پایان رساند و در 15 اکتبر همان سال USMC ورود اولین Viper را به ناوگان خود جشن گرفت.اما در سال 2008 هنگام آخرین گام های آزمایش های پروازی مشکل هایی در سیستم هدفیابی آن دیده شد.مشکل های این سیستم در پایداری،وضوح تصویر،گم شدن هدف با بعضی تغییرهای جزیی و در کل رفتار غیر عادی سیستم هدفیابی بود که تا قبل از تولید انبوه آن کامل برطرف گردید.این مشکل ها باعث 18 ماه دیر کرد در تولید و در پی آن افزایش 14% قیمت Viper گشت اما سرانجام در سال 2010 این افعی مرگبار 31 میلیون دلاری وارد خدکت شد و تاکنون 30 فروند از آن وارد خدمت شده است.

آشکار ترین تفاوت Viper با SuperCobra افزایش تعداد پره های پروانه اصلی کامپوزیتی از 2 به 4 پره است پره است که بقاپذیری،توان حمل بار و مهمات هلیکوپتر،سرعت بالا رفتن،پایداری و توان مانوردهی،چابکی و سرعت را به شدت را افزایش و صدای هلیکوپتر و تکان های شدید پروانه و لرزش بدنه را کاهش میدهد و پرواز نرم،قابلیت اطمینان و عالی را ارائه می دهد و هدایت هلیکوپتر را آسان تر میکند.سیستم چرخانه جدید Viper بدون لولا بوده و از طرحهای 4 پره قبلی 75 درصد قطعه های کمتری دارد که وزن آنرا بسیار کاهش داده است.این سیستم چرخانه پاسخ دهی بسیار سریع تری برای مانور دارد و همچنین سیستم چرخانه 4 پره از تیغ 2 پره ایرودینامیک بهتری دارد.پره ها همچنین برای گرفتن جای کمتر در کشتی ها(همچون شناور های تهاجمی آبی-خاکی و یا ناو های هلیکوپتربر و یا ناوشکن ها) جمع میشوند.سیستم منحصر به فرد چرخانه اصلی در اوایل سال 1980 با موفقیت آمیزی آزمایش شد.به خاطر کارکرد بسیار عالی این چرخانه سپاه تفنگداران نیروی دریایی آمریکا تصمیم گرفت تا آنرا به هلیکوپتر جدید خود اضافه کند.پره های این هلیکوپتر نیز توانی بیشتر از مدل های پیشین دارند و این ویژگی نیز توان هلیکوپتر در دور زدن تند و دور زدن در پروازهای بالا رو و پایین رو و مانورهای برگشتی تهاجمی به هدف را افزایش داده است.پره ها و موتور این مدل همچون دیگر مدل ها در برابر توپهای ضد هوايی 23 ميليمتری و سنگین تر هم مقاوم میباشند.بدنه و شیشه های کابین نیز ضد گلوله میباشند و در برابر انفجار و توپ های ضد هوایی سنگین نیز مقاومت بسیار بالایی دارند.ناگفته نماند که برای این هلیکوپتر گیربکس جدیدی نیز طراحی و ساخته شد.پروانه دمی نیز از مدل 2 پره به 4 پره تبدیل شده است که باعث پایداری بیشتر و هدایت آسان تر و کاهش صدا و لرزش شده است.

AH-1Z Viper آمیخته ای از فناوری چرخانه جدید با ایونیک(سیستم های الکترونیکی هوایی) نظامی جدید و بروز رسانی شده،سیستم های جنگ افزاری و سنسور های الکترواپتیکی است.Viper می تواند هدفها را از فاصله دورتر و با مهمات دقیق تر مورد حمله قرار دهد و این کار احتمال موفقیت ماموریت را افزایش می دهد.سیستم های مخابراتی Viper بروز رسانی شده اند و از سیستم هدف یابی جدید بهره می برد.در ابتدا یکی از نقطه ضعف های پیشین Viper سیستم ارتباطی آن بود.این هلیکوپتر فقط می توانست داده های صوتی را انتقال دهد،اما بعد ها سیستم های جدیدی روی آن نصب شد که می توانند داده های تصویری را هم منتقل کنند یا داده های تصویری را از هلیکوپتر ها یا هواپیما های دیگر دریافت کنند.سيستمها ارتباطی Viper شامل بيسيم جديد RT-1824 كه كليه سيستم های UHF/VHF و COMSEC و مودم را به صورت يكپارچه ارائه مي دهد.

سیستم های ایونیکی Viper توسط کمپانی بزرگ آمریکاییNorthrop Grumman طراحی و ساخته شده اند.این سیستم شامل دو کامپیوتر عملیات و سیستم اتوماتیک کنترل پرواز با سيستم كنترل ثبات 4 محوری پرواز و بک کامپیوتر برای شلیک راکت های چند منظوره 70 میلیمتری Hydra 70 یا راکت های چند منظوره 127 میلیمتری Zuni است.از مهم ترین ویژگی های Viper استفاده از سیستم اتوماتیک کنترل پرواز،AFCS،است که کمبودهای سیستم پرواز با سیم(fly by wire) را رفع کرده است.مهم تر از همه استقامت
سیستم کنترل پرواز است که باعث شده تا شلیک گلوله های 20 میلیمتری و سنگین تر را به راحتی تحمل کند.AFCS همچنین سیستم 4 گانه افزایش دهنده کنترل پرواز را مدیریت می کند که باعث متعادل شدن حرکت گشت و چرخش و غلتیدن شده است. خلبان خودکار سیستم کنترل پرواز ایستا بدون دخالت خلبان را فراهم می کند که از دشوارترین قسمتهای پرواز برای خلبانان به شمار می رود.

بیشتر سخت افزارهای درون کابین AH-1Z Viper و UH-1Y Venom مشابه است و فقط تفاوتهای ناچیزی دارند.هر یک از خدمه دارای دو نمایشگر LCD رنگی چند منظوره 8x6 با کیفیت بالا و یک نمایشگر LCD دو منظوره 4.2x4.2 اینچی و یک نمایشگر سربالا یا همان HUD هستند.سیستم های ناوبری Viper شامل سیستم مکان یاب جهانی(GPS)،
سیستم ناوبری اینرسایی(INS)،سیستم وضعیت هوا،نقشه های دیجیتال و داده های پروازی در سرعت پایین است که در پرواز ایستا کمک شایانی می کند.همچنین دارای یک سیستم برای پرواز در ارتفاع پایین است که بر اساس سیستم نقشه برداری و شناسایی پدیده های زمینی همچون کوه و درخت ها کار میکند.هر یک از دو خدمه همچنین دارای یک سیستم دید و نمایشگر Top Owl ساخت کمپانی فرانسوی Thales در کلاه خلبانی خود میباشند.این کلاه ها امکان کار در شب و روز و به طور 24 ساعته را دارا هستند كه حتی نور يک ستاره در آسمان برای کامل روشن ديدن محيط كافی است،همچنین در آنها نمایشگری دو چشمی با میدان دید 40 درجه و نسل چهارم و پیشرفته سیستم جلونگر فروسرخ،FLIR،جاسازی شده است که در محیط هایی با تاریکی مطلق نیز کارایی بسیار بسیار بالایی دارد.این سیستم ها در شب و روز و در تمامی شرایط جوی کار خود را به خوبی انجام می دهد. سیستم کلاه خلبان می تواند داده های هدف یابی و اطلاعات ناوبری و پروازی را را به صورت مستقیم به نمایشگرهای درون آن بفرستد.این هلیکوپتر همچنین به سیستم NAVAIR یا همان Naval Air Systems Command که ویژه نیروی دریایی آمریکا است مجهز است که میتواند توسط آن یک پشتیبانی کامل برای هواپیما ها و هلیکوپتر های نیروی دریایی آمریکا فراهم کند و به کمک آن میتواند دیگر جنگ افزار های دریایی آمریکا همچون موشک های کروز Tomahawk را کنترل و هدایت کند.

سیستم های هدفیابی این هلیکوپتر نیز بروز رسانی شده اند و مدل قبلی NTS با مدل جدید و پیشرفته تر خود یعنی TSS ساخت Lockheed Martin جاگزین شده است که دور برد ترین سیستم بینایی هلیکوپتر در جهان است و دارای سیستم های بسیار دقیق و پیشرفته گوناگون همچون سیستم جلونگر فروسرخ است که امكان هدف يابی خودكار را بوسيله يک ليزر نشانه روی و فاصله ياب و يک دستگاه ظبط ويديویی را ميدهد،نمايشگر رنگی،سیستم ارتباطی L-3 و سيستم چند هدف ياب ليزری باد قت بسیار بالا و... است.Viper همچنین مجهز به یک سیستم هدف گیری چشمی Hawk است.

با توجه به ماهیت ماموریت هایی که انجام می شود این هلیکوپتر مجهز به انواع سنسور های جنگ الکترونیک و پاد کار ها می باشد که شامل یک هشدار دهنده شناسایی توسط رادار دشمن و هشدار دهنده ليزری (AN/APR-39A(XE2 ساخت Lockheed Martin و تعقیب توسط موشک ATK AN/AAR-47 به همراه سنسور هشدار قفل لیزر دشمن AN/AVR-2A با پوشش 360 درجه بر روی هلیکوپتر و منحرف كننده حرارتی و جنگ الکترونیک AN/ALQ-144A می باشد.سیستم های پاد کار AN/ALE-39 ساخت BAE Systems انگلیس نیز شامل پخش کنند های Flare و Chaff است.

Viper دارای 2 موتور توربوشفت T700-GE-401C هرکدام با توانی بیشتر از 1800 اسب بخار و ساخت کمپانی آمریکایی General Electric است که از موتورهای T700-401 هلیکوپتر SuperCobra قوی تر میباشند. وقتی پیشرانه ها در سطح دریا بیش از 3620 اسب بخار نیرو تولید می کند سیستم انتقال دهنده نیرو فقط 2280 اسب بخار از آن را منتقل می کند،اما وقتی هلیکوپتر در ارتفاع های بالا پرواز می کند نیروی تولیدی با نیروی انتقال یافته برابر می شود.این کار باعث می شود تا هلیکوپتر بتواند در ارتفاع های بالا همچون کوه های افغانستان به راحتی پرواز ایستا انجام دهد.این موتور قدرتمند به راحتی هلیکوپتر را به سرعتی بیش از 411 کیلومتر بر ساعت برسان و تا ارتفاعی بیش از 6100 متر با سرعت بالا رفتن 14.2 متر بر ثانیه بالا ببرد.موتور های این هلیکوپتر بسیار پرتوان و قابل اطمینان به ویژه برای پرواز در سطح دریا و اقیانوس هستند و در برابر نمک های شوره گذار و خورنده دریایی مقاومت بسیار بالایی دارند و آسیبی نمیبینند.این هلیکوپتر با مهمات کامل و باک سوخت پر به راحتی میتواند با یک موتور از زمین بلند شود و به خوبی پرواز کند و یا پرواز ایستا انجام دهد.ناگفته نماند که در آرایش خروج گاز های خرجی از موتور ها تغییر ایجاد میشود و پراکنده میشوند که اثر گرمایی هلیکوپتر را کاهش میدهد.همچنین یک کور کننده جنگ افزار های فروسرخ نیز پشت محور پروانه اصلی قرار دارد که به هدفگیر های فروسرخ اجازه نمیدهد بر روی هلیکوپتر قفل کنند.

در این هلیکوپتر توانایی روشن کردن دوباره موتورها به هنگام پرواز وجود دارد و هم آهنگی پیوسته ای میان موتورهای این هلیکوپتر هنگامی که خاموش و روشن می شوند وجود دارد.برای نمونه وقتی موشک هوا به هوا به سمت این هلیکوپتر شلیک میشود،
خلبان برای جلوگیری از برخورد موشک و فرار از دست آن میتواند موتور های را خاموش کرده تا اثر های گرمایی هلیکوپتر کم و موشک گمراه شود و سپس خلبان دوباره موتور ها را روشن کند.در این حالت هلیکوپتر پس از یک شیرجه به دلیل خاموش بودن موتور ها،با روشن کردن موتور ها به سرعت تعادلش را برقرار میسازد و میتواند بالا برود.البته یک سیستم هشدار دهنده صوتی نیز در هلیکوپتر وجود دارد که خاموش شدن موتور را اعلام میکند.

در Viper نیز همچون دیگر مدل ها مشکلی به نام G منفی وجودندارد و هلیکوپتر میتواند با سرعت زیاد بین پدیده های زمین و درخت ها با چابکی و به صورت مارپیچی حرکت کرده و به راحتی مانور های نبرد هوا به هوا را انجام دهد.این هلیکوپتر توانایی سوخت گیری هوایی نیز دارد.

Viper دارای یک توپ گتلینگ 20 میلیمتری 3 لول M197 با بیش از 750 گلوله است که می تواند داده های خود را به کلاه خلبان بفرستد و به سایت نشانه گیری کلاه خلبان و افسر جنگ افزار متصل است و توسط کلاه خلبان با چرخش سر حرکت کند و بچرخد و شلیک کند.بطوریکه اگر هر کدام از خدمه فقط به هدف خود نگاه کنند،برجک توپ به صورت خودکار چرخیده و به سمت هدف شلیک خواهد کرد.این توپ بردی بیش از 2 کیلومتر دارد.

بالچه های کناری برای این هلیکوپتر دوباره طراحی شده و کشیده تر هستند و در نوک آنها محلی برای نصب موشک همچون موشک هوا به هوا AIM-9 Sidewinder گذاشته شده است و بیش از 6 آویزگاه را برای هلیکوپتر فراهم آورده اند که میتوان تانکر خارجی سوخت را نیز به این آویزگاه ها وصل کرد.هر بال دو جایگاه دیگر در زیر برای راکت های چند منظوره 70 میلیمتری Hydra 70 یا راکت های چند منظوره 127 میلیمتری Zuni یا موشک های هدایت لیزری پیشرفته مرگبار APKWS II دارد که این مهمات در غلاف های 7 تایی LAU-68C/A یا 19 تایی LAU-61D/A زیر بال های هلیکوپتر سوار میشوند.Viper همچنین موشک های هوا به زمین شلیک کن و فراموش کن AGM-114 Hellfire و TOW و AGM-65 MaverickT،هوا به هوا AIM-9 Sidewinder و AIM-92 Stinger،موشک ضد رادار AGM-88 HARM،موشک ضد کشتی AGM-119 Penguin و موشک و راکت های آمریکایی و اروپایی دیگر و همچنین بمب های سقوط آزاد را در زیر بال های خود نصب و مورد استفاده قرار میدهد.Viper برای ماموریت های ضد تانک میتواند بیش از 16 موشک AGM-114 Hellfire را در غلاف های 4 تایی M272 زیر بال ها و دو عدد نیز در نوک بال ها نصب کند و یا در مامورت بر ضد هواگرد های دیگر میتواند 6 موشک هوا به هوا AIM-9 Sidewinder حمل کند.در آینده نیز مهمات های افزودنی جدید به این هلیکوپتر اضافه خواهد شد.

ویژگی ها:

کشور سازنده:آمریکا
کمپانی سازنده:Bell
تعداد خدمه:2
درازا:17.8 متر با دو پروانه در حال چرخش
بلندا:4.37 متر
وزن خود هلیکوپتر:5580 کیلوگرم
بیشینه وزن هنگام برخاستن:8400 کیلوگرم
موتور:2 موتور توربوشفت T700-GE-401C هرکدام با توانی بیشتر از 1800 اسب بخار و ساخت کمپانی آمریکایی General Electric

پروانه:
پروانه اصلی:4 پره
پروانه دمی:4 پره
قطر پروانه اصلی:14.6 متر
مساحت پروانه اصلی:168.0 مترمربع

بیشینه سرعت ممکن:411 کیلومتر بر ساعت
سرعت کروز:296 کیلومتر بر ساعت
رنج عملیاتی:700 کیلومتر
ارتفاع پرواز:بیش از 6100 متر
سرعت بالا رفتن:14.2 متر بر ثانیه

جنگ افزار ها:

یک توپ گتلینگ 20 میلیمتری 3 لول M197 با بیش از 750 گلوله
دو بالچه کناری با بیش از 6 آویزگاه
راکت های چند منظوره 70 میلیمتری Hydra 70 
راکت های چند منظوره 127 میلیمتری Zuni 
موشک های هدایت لیزری پیشرفته مرگبار APKWS II
موشک های هوا به زمین شلیک کن و فراموش کن AGM-114 Hellfire و TOW و AGM-65 MaverickT،هوا به هوا AIM-9 Sidewinder و AIM-92 Stinger،موشک ضد رادار AGM-88 HARM،موشک ضد کشتی AGM-119 Penguin و موشک و راکت های آمریکایی و اروپایی دیگر و همچنین بمب های سقوط آزاد 

(در این نگاره هلیکوپتر AH-1Z Viper دارای 2 موشک هوا به هوا AIM-9 Sidewinder در نوک بال ها،8 موشک هوا به زمین AGM-114 Hellfire و 38 راکت چند منظوره 70 میلیمتری Hydra 70 به همراه توپ گتلینگ 20 میلیمتری 3 لول M197 با بیش از 750 گلوله در برجک دماغه میباشد)